Człowiek w defensywie?

CELE NAUKOWE KONFERENCJI:

W ostatnich latach, dehumanizacja procesów sterowania państwem i społeczeństwem przybiera nieraz postać dosłowną, dzięki szybkiej proliferacji zastosowania Sztucznej Inteligencji (ang. AI) zarówno w sferze prywatnej, jak i publicznej. Jednak znacznie bardziej niepokojące wydaje się wypieranie pierwiastka humanistycznego z modelowania zachowań adresatów reguł działania. Bodźce instytucjonalne mające wpływać na procesy decyzyjne obywateli (oparte na tworzeniu nowych reguł działania zarówno sformalizowanych prawem powszechnie obowiązującym, jak i niesformalizowanych w ten sposób), kierują ich coraz częściej, ku coraz bardziej bezrefleksyjnej reakcji na podsuwane wzory działania. Mowa tu zarówno o sytuacjach ocenianych jako skuteczna, pożądana reakcja systemowa na dynamiczne zmiany okoliczności społeczno - gospodarczych, jak i o sytuacjach, kiedy reakcja ta okazuje się zupełnie nieskuteczna, a nawet antyspołeczna.

Pragniemy, aby konferencja stała się okazją do konfrontacji różnych punktów widzenia na wskazane wyżej zjawisko. Zachęcamy do wskazywania w nadsyłanych propozycjach referatów jego przykładów, szczególnie sytuacji „skrajnych”. To znaczy, z jednej strony tych przypadków porządkowania stosunków społecznych i gospodarczych, które wykazują skuteczną, sprawną, reakcję systemową na pojawiające się nowe wyzwania (jak się wydaje, przykładem może być tu uchwalenie tzw. „European Parliament AI Act”). Z drugiej strony takich przedsięwzięć regulacyjnych, które zupełnie nie sprawdziły się jako remedium na zmiany potrzeb w stosunkach społeczno – gospodarczych (jak choćby kilkukrotne nowelizacje ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej, które – zamiast chronić usługobiorców – zablokowały im możliwości rozwijania działalności gospodarczej).

Interesuje nas refleksja nad wszelkimi rozwiązaniami instytucjonalnymi, zarówno prawnymi jak i innego rodzaju, jak rozwiązania środowiskowe, profesjonalne, niesformalizowane reguły rządzące procesami gospodarowania, etc.

Chcielibyśmy, aby konferencja zaowocowała wkładem do badań nad problemami dotyczącymi tworzenia nowych rozwiązań regulacyjnych, w szczególności w zakresie prognozowania ich skutków. Jaka powinna być optymalna metodologia dokonywania oceny skutków regulacji? Jak przygotowywać projekty legislacyjne, aby nowe regulacje nie okazywały się nieskuteczne już w chwili wejścia w życie?
Zachęcamy, aby uczestnicy konferencji brali pod uwagę zróżnicowaną tematykę, właściwą dla różnych celów legislacyjnych, dla wielu polityk legislacyjnych odpowiadających na szybkie zmiany w sferze stosunków społecznych, gospodarczych, politycznych. Aby autorzy referatów podejmowali próbę odpowiedzi na pytanie, kto realnie nadaje tempo zmianom instytucjonalnym ? Jakie podmioty są źródłami konstytutywnymi, promujące zmiany ładu aksjonormatywnego? Jaka jest rola współczesnych dysponentów procesu normotwórczego w kreowaniu rozwiązań instytucjonalnych - aktywna, czy też bierna? Czy publiczni dysponenci, często będący przedstawicielami klasy politycznej, nie stają się coraz częściej jedynie pasywnymi „transformatorami ” presji – płynącej od autentycznych źródeł – na tworzenie określonych regulacji?

Jaki wpływ ma na to tzw. „IV rewolucja przemysłowa” niosąca nie tylko nowe formy gospodarowania, ale i – być może przede wszystkim – nowe formy wpływania na świadomość konsumentów, klientów, wyborców? Czy nieuchronne jest pogłębianie merytokracji i technokracji? Czy jesteśmy odpowiednio przygotowani, jako społeczeństwo, do konsekwencji tej rewolucji? Jaki powinien być model kształcenia współczesnego obywatela, aby człowiek przyszłości nie stał się jedynie „końcówką interfejsu”? Zarówno na etapie kształcenia powszechnego, jak i na studiach wyższych, zwłaszcza na kierunkach społecznych, jak prawo, ekonomia, zarządzanie, etc.? Czy jesteśmy zdolni do formowania użytkownika systemu odpowiedzialnego nie tylko za siebie, ale i za kondycję całego społeczeństwa?

Szczególnie zachęcamy do przygotowania wystąpień, które podejmują dyskusję nad wskazanymi wyżej kwestiami na bazie konkretnych przypadków legislacyjnych, analizowanych przy wykorzystaniu metody badawczej Stowarzyszenia Badań nad Źródłami i Funkcjami Prawa FONTES.